Saúde mental e COVID-19
Tras un ano de vida pandémica, cómpre preguntarse sobre a adaptación a esta nova normalidade que é vivir na excepcionalidade permanente. Unha emerxencia sanitaria que deixa máis de 2.200 persoas falecidas en Galicia, que segundo os estudos perderon de media dezaseis anos de esperanza de vida. Talvez precisemos pórlle números a todo isto para ser conscientes da magnitude da traxedia, ese mal das persoas adultas que nos dicía O Principiño.
Mentres a chegada das vacinas abre a porta á esperanza a unha saída á vida restrinxida que mantemos, en maior ou menor medida, desde hai un ano, permitímonos botar unha ollada cara adiante, pensando no que quedará despois de tal experiencia. A pegada psicolóxica é inmensa, como conclúen os primeiros estudos científicos realizados neste tempo. Ansiedade, estrés trastornos depresivos ou problemas de sono son algúns dos efectos psicolóxicos máis manifestados. As profesións sanitarias están soportando un tirón demasiado longo, pero tampouco escapan a esta presión persoas traballadoras de sectores esenciais, como dos supermercados, do ensino ou dos servicios sociais comunitarios.
Na terceira edición de Tempo da Psicoloxía, organizada polo Colexio Oficial de Psicoloxía de Galicia e a Facultade de Psicoloxía da Universidade de Santiago de Compostela, lanzamos a nosa ollada cara á pandemia, como non podía ser doutro xeito. As persoas maiores, como albo máis afectado pola COVID-19; mais tamén a xente máis moza que está medrando entre estas restricións; ou tamén aquelas que están experimentando unha maior afectación na súa saúde mental; proporcionamos unha ollada reflexiva sobre o que está acontecendo, como estamos de preparados e os retos que nos quedan por diante.
A Organización Mundial da Saúde subliñou a importancia de integrar a saúde mental nos plans de preparación e resposta para as emerxencias de saúde pública, e chamou aos estados a reforzar a e mellorar o número de recursos de servizos de saúde mental e de apoio psicolóxico dentro da cobertura dos seus sistemas sanitarios públicos, ademais de aumentar a asignación orzamentaria destinada á saúde mental.
Non hai saúde sen saúde mental. Nunha afirmación tan sinxela como obvia radica a preocupación coa que enfocamos o presente e o futuro inmediato: estamos nas portas dunha crise económica de dimensións inéditas, cunha rede pública asistencial fortemente danada tras este ano tan complexo. As previsións acenden todas as alarmas, e Galicia, líder en problemas de saúde mental como ansiedade, depresión, suicidio ou alcoholismo, debera tomar nota para investir no Servizo Galego de Saúde e atender estas necesidades. Especialmente importante sería achegar a asistencia sanitaria á poboación a través dos servizos de Atención Primaria, para poder prestar unha intervención máis temperá e evitar caer exclusivamente na prescrición de psicofármacos e, por tanto, evitar caer prácticas iatroxénicas pola ausencia de recursos máis apropiados, como a psicoloxía clínica.
Afortunadamente, a maioría de nós sairemos adiante polos nosos propios medios. Pero é responsabilidade das administracións dotar dos recursos suficientes, incluídos os da psicoloxía clínica, para que todas aquelas persoas que o precisen, especialmente aquelas nunha situación de vulnerabilidade, poidan acceder a unha atención apropiada. A experiencia previa noutras crises debería ser máis ca suficiente para saber a neglixencia que supón non coidarmos da saúde mental.
